اهمال کاری، پدیده‌ای شایع است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این عادت به تعویق انداختن کارها، می‌تواند در حوزه‌های مختلف زندگی از جمله تحصیل، کار و حتی روابط شخصی تأثیر منفی بگذارد.
در این مقاله از مدرسه ذهن آگاهی، اهمال کاری را به شما معرفی کرده و کمک می‌کنیم تا ضمن آشنایی با این مفهوم و ابعاد مختلف آن، با بهترین روش درمان آن آشنا شوید. مطالعه این مقاله به شما کمک خواهد کرد تا با روش‌های مؤثر و عملی برای کاهش استرس آشنا شوید و بتوانید آرامش ذهن بهتری را تجربه کنید.
همانطور که گفتم اهمال کاری به زبون ساده یعنی تعلل کردن در انجام کارها تا لحظه‌ی آخر که ما اصطلاحا میگیم دقیقه نودی! که معمولا یا اون دقیقه نود و اون آخر کار و اون لحظه‌ی آخر، کار انجام میشه یا اصلا انجام نمیشه. این رو بهش میگن اهمال‌کاری که در زبان انگلیسی بهش میگن Procrastination! تو خیلی از زمینه‌ها شما می‌تونید این رو ببینید. یه کسی شاید بخواد برای خونه نون بخره انقدر میذاره میذاره میذاره اون دقیقه آخر که دیگه حالا یا نانوایی شلوغه یا وقت نمیشه یا میگه میرم از سر کوچه می‌خرم. از مسایل ریز زندگی خود ما گرفته تا مسائل کلان. اگر کسی میخواد درس بخونه دو روزدیگ مثلا امتحان داره به جای اینکه با یک برنامه‌ریزی شروع بکنه به مطالعه کردن میزاره اون دقیقه آخر. موضوع یا در حقیقت مشکلی که معمولا ما باهاش مواجه هستیم. این موضوع در حوزه‌های مختلف زندگی شخصی فردی و اجتماعی‌مون وجود داره و ما درگیرش هستیم در بعضی از مواقع پررنگ‌تر بعضی از مواقع کم رنگ‌تر.
برای اینکه بیشتر با این مفهوم آشنا بشین حتما ویدیوی زیر رو مشاهده کنید
انواع اهمال کاری (الگوهای اهمال کاری) چیست؟
برای درمان اهمال کاری، لازم است تا با انواع آن آشنا شویم و بدانیم که با کدام یک از انواع اهمال کاری مواجه هستیم تا بتوانیم راه حل درست را برای درمان آن به کار بندیم.
1. کمال گرایی و اهمال کاری
اولین الگویی که برای اهمال کاری وجود داره موضوع «کمال‌گرایی» هست. یکی از جدی‌ترین مشکلاتی که تقریبا میشه گفت خیلی از افراد باهاش مواجه هستند. حالا کمال‌گرایی و کمال طلبی یعنی چی؟ یعنی ما هیچ کاری رو شروع نمی‌کنیم تا مطمئن شیم همه چیز بر وفق مراد، کامل و بدون نقص هست. زیرساخت‌ها فراهم شده. همه چیز آمادست حالا بریم شروع می‌کنیم که هیچ وقت این اتفاق نمیافته.
افرادی که کمال گرا هستند، همواره به دنبال این هستن که شرایط ایده‌آل رو ایجاد بکنن تا بخوان یه کاری رو شروع بکنن این اتفاق در زندگی روزمره‌ی انسان اتفاق نخواهد افتاد یعنی شما نمی‌تونید همواره به صورت صد درصدی یا نود درصدی اون شرایط در حقیقت کامل برای انجام یک کار ایجاد بکنید.
تصویر زیر میتونه شما رو با کمال‌گراها بیشتر آشنا کنه
افرادی که کمال گرا هستند به دلیل کمال‌گرایی زیادی که درون خودشون دارن معمولا اهمال کارن. یعنی چی کار میکنن؟ یعنی کارهاشون رو به تاخیر میندازن، کارهایی که مد نظرشون هست رو به تعویق میندازن با این توهم یا برداشت که من میخوام چیکار بکنم! شرایط رو ایده‌آل کنم. شرایط رو صد در صدی فراهم بکنم تا کاری رو انجام بدم.
توی ویدیوی زیر به صورت خلاصه این الگو رو توضیح دادم (حتما ببینید)
2. اهمال کاری و رویاپردازی
گروه دوم افرادی هستند که رویاپردازن. یعنی الگوی دومی که در بحث اهمال کاری وجود داره، رویاپردازیه. یعنی چی؟! یعنی بیشتر از اینکه به دنبال عمل کردن باشند به دنبال فکر کردنن. یه دفعه برای خودشون میرن تو عالم خیال اگر من فلان کار رو انجام بدم بعد با فلانی مثلا رفاقتی انجام بدم دوستی انجام بدم، یه کار کار دیگه‌ای انجام بدم و... برای خودشون دائم رویاپردازی می‌کنند.
به جای اینکه عمل بکنن به جای اینکه شروع بکنن به اقدام کردن به جای اینکه شروع بکنن عملکردن ، اندر تخیلات خودشون وارد میشن.
تصویر زیر میتونه شما رو با رویاپردازها بیشتر آشنا کنه
3. دل نگرانی
دل نگرانی الگوی سومی هست که در این زمینه وجود داره و در مقابل رویاپردازی هست. نگرانی داشتن یعنی دائما نگران یک چیزی یا یک شرایطی! دایما میگن نکنه که این اتفاق بیوفته نکنه که شکست بخورم نکنه که موفق نشم نکنه که شانس نداشته باشم و این نگرانی‌ها در حقیقت اون استرس‌هایی است که در انسان در خودش می‌بینه و باعث میشه که کارها رو پشت گوش بندازه
تصویر زیر میتونه شما رو با رویاپردازها بیشتر آشنا کنه
توی این ویدیو به صورت کامل درباره الگوی سوم توضیح دادم
4. بحران سازی
الگوی چهارم الگویی هست که من هم گرفتارش بودم، بحران سازی هست. بحران سازی یعنی ایجاد فشار کاری زیاد با این توهم که من زیر فشار کار، بهتر و بیشتر می‌تونم عمل کنم. توهم این که من زیر فشار و برنامه‌های فشرده بهتر کار می‌کنم. این دسته از افراد با به تعویق انداختن کارهاشون و گفتن اینکه: وقت هست، وقت هست، شرایطی بحرانی ایجاد میکنن با این فکر که من زیر فشار بهتر می‌تونم کار بکنم. که باید بگم خیلی وقت‌ها هم به دلیل اینکه یک دفعه حجم کارها زیاد میشه، کارها به عقب میفته و انجام نمیشه.
توی این ویدیو به صورت کامل درباره الگوی چهارم توضیح دادم که ضروریه اونو ببینید
5. سرپیچی
الگوی پنجمی که وجود داره، سرپیچی هست. یک دسته از افراد هستند که عاشق سرپیچی کردنن. عاشق اینن که کلا نافرمانی کنن. عاشق اینن که توی هیچ قالبی نگنجنن. بهش میگی فلان کار و انجام بده، یه کار دیگه رو انجام میده. بهش میگی باید امروز مثلا تا ساعت ده صبح، فلان پروژه برسه، اصلا نمی‌رسونه. این دسته از افراد تو هیچ قالبی نمی‌گنجن. یعنی دوست ندارن توی هیچ قالبی باشن به همین خاطر وقتی برنامه‌ریزی میکنن یا کاری دارن هم، به انجام نمیرسونن و دچار اهمال کاری میشن. این سرپیچی، فقط در ارتباط با یک آدم دیگری نیست، بلکه با خودشون هم همینطورن. ما معمولا برای اینکه خودمون هم برای خودمون برنامه می‌ریزیم بعضی وقتا از اون برنامه‌هایی که خودمون می‌ریزیم، سرپیچی می‌کنیم، نافرمانی می‌کنیم.
توی این ویدیو به صورت کامل درباره الگوی پنجم توضیح دادم که پیشنهاد می‌کنم حتما ببینید
6. افراط در پذیرش (عدم توانایی در نه گفتن)
الگوی ششم افرادی هستند که معمولا در ایرانی‌ها هم زیاد میبینیم، این افراد به دلایل مختلف نه نمیتونن بگن یعنی قدرت نه گفتن ندارن هر کسی هر چیزی ازشون بخواد میگن آره، تعهد میدن، قبول میکنن، آدم‌های مختلف، وقتی بهشون مراجعه میکنن و ازشون چیزی درخواست میکنن، همه‌ی اون کارها رو می‌پذیرن. در واقع به درخواست‌هایی که دیگران ازشون دارن، جواب مثبت میدن و به دلیل اینکه این افراد تعهد میدن و مشغول نیازهای اونا میشن، که خودشون و نیازهاشون و کارهاشون یادشون میره یا از انجام کارهاشون عقب می‌مونن یا اهمال کار میشن یا به کندی کارهاشون رو انجام میدن
توی این ویدیو به صورت کامل درباره الگوی ششم توضیح دادم
7. اهمال کاری مولد
مورد هفتمی وجود داره که بهش میگن اهمال کاری مولد، یعنی چی؟! یعنی درسته که ما کار رو به تاخیر میندازیم. همون کارهای مهم و ضروری مون رو. اما داریم لاکپشتی عمل می‌کنیم. یواش‌یواش میریم. داریم تلاش می‌کنیم زیرساخت‌های لازم برای اون کار رو فراهم بکنیم. این موضوع با بقیه اهمال‌کاری‌ها تفاوت داره و اونم اینه که ما در مسیر رسیدن به اون اولویت در مسیر رسیدن به اون کار مهمون داریم قدم برمی‌داریم داریم تلاش می‌کنیم اما کند اما یواش اما لاکپشتی
رابطه اهمال کاری با تاب آوری
اهمال کاری و تاب آوری، دو مفهوم روانشناختی هستند که به طور مستقیم بر کیفیت زندگی و عملکرد افراد تأثیر می‌گذارند. در حالی که تاب آوری به معنای توانایی فرد در مواجهه با مشکلات و چالش‌های زندگی و بازیابی سریع از آن‌هاست، اهمال کاری به تعویق انداختن کارها و وظایف به زمانی دیگر گفته می‌شود، حتی با وجود آگاهی از عواقب منفی آن. این دو مفهوم، رابطه‌ای معکوس و مخرب با یکدیگر دارند.
اهمال کاری می‌تواند به عنوان یک مانع جدی بر سر راه تاب آوری عمل کند. افرادی که به اهمال کاری عادت دارند، اغلب در مواجهه با مشکلات و چالش‌ها، به جای تلاش برای حل آن‌ها، به تعویق انداختن و اجتناب روی می‌آورند. این رفتار، نه تنها مشکل را حل نمی‌کند، بلکه باعث تشدید آن و افزایش استرس و اضطراب می‌شود.
علاوه بر این، اهمال کاری می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس و خودکارآمدی شود. افرادی که به طور مداوم کارهای خود را به تعویق می‌اندازند، ممکن است احساس کنند که توانایی مقابله با چالش‌ها را ندارند و این امر می‌تواند تاب آوری آن‌ها را کاهش دهد.
از سوی دیگر، تاب آوری می‌تواند به عنوان یک پادزهر برای اهمال کاری عمل کند. افرادی که دارای تاب آوری بالایی هستند، در مواجهه با مشکلات و چالش‌ها، به جای تسلیم شدن، به دنبال راه حل می‌گردند و از تجربیات خود درس می‌گیرند. این افراد، معمولاً اعتماد به نفس و خودکارآمدی بالایی دارند و به توانایی‌های خود برای غلبه بر مشکلات ایمان دارند.
تاب آوری، به افراد کمک می‌کند تا در برابر استرس و فشارهای زندگی مقاومت کنند و به سرعت از آن‌ها بازیابی شوند. این امر می‌تواند به کاهش اهمال کاری و افزایش بهره‌وری و عملکرد منجر شود.
اهمال کاری ناشی از اضطراب
یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین این دلایل، اضطراب است. اهمال کاری ناشی از اضطراب، به وضعیتی گفته می‌شود که فرد به دلیل ترس و نگرانی از انجام یک کار یا وظیفه، آن را به تعویق می‌اندازد. اضطراب، یک احساس ناخوشایند از نگرانی، ترس یا دلهره است که می‌تواند در مورد رویدادهای آینده یا موقعیت‌های نامشخص رخ دهد. در برخی افراد، این اضطراب می‌تواند به حدی شدید باشد که باعث ایجاد اهمال کاری شود.
روش‌های جلوگیری از اهمال کاری: پیشگیری بهتر از درمان
پیشگیری از اهمال کاری، گامی مهم در جهت مدیریت زمان و افزایش بهره‌وری است. در ادامه به برخی از روش‌های جلوگیری از اهمال کاری اشاره می‌کنیم:
- تعیین اهداف مشخص و واقع‌بینانه: اهداف بزرگ را به اهداف کوچک‌تر و قابل دستیابی تقسیم کنید. این کار باعث می‌شود تا احساس کنید که در حال پیشرفت هستید و انگیزه شما برای ادامه کار افزایش یابد.
- برنامه‌ریزی دقیق و زمان‌بندی: برای هر کار، زمان مشخصی را در نظر بگیرید و به آن پایبند باشید. استفاده از یک تقویم یا برنامه‌ریز می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند.
- اولویت‌بندی کارها: کارهای مهم و ضروری را در اولویت قرار دهید و آن‌ها را در زمان‌های مناسب انجام دهید.
- حذف عوامل حواس‌پرتی: محیطی آرام و بدون حواس‌پرتی برای کار فراهم کنید. تلفن همراه، شبکه‌های اجتماعی و سایر عوامل مزاحم را از خود دور کنید.
- پاداش دادن به خود: پس از انجام هر کار، به خود پاداش دهید. این کار می‌تواند یک خوراکی خوشمزه، یک فعالیت لذت‌بخش یا هر چیز دیگری باشد که برای شما انگیزه ایجاد می‌کند.
روش‌های غلبه بر اهمال کاری: نبرد با دشمن درونی
اگر در حال حاضر با مشکل اهمال کاری مواجه هستید، نگران نباشید. روش‌های غلبه بر اهمال کاری وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند تا بر این عادت مخرب غلبه کنید. در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:
- شروع کوچک: برای شروع کار، یک گام کوچک بردارید. این کار باعث می‌شود تا احساس کنید که کار را شروع کرده‌اید و انگیزه شما برای ادامه کار افزایش یابد.
- تقسیم کار به بخش‌های کوچک‌تر: اگر کار بزرگی پیش رو دارید، آن را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. این کار باعث می‌شود تا کار کمتر دلهره‌آور به نظر برسد و انجام آن آسان‌تر شود.
- تغییر نگرش: به جای اینکه به کار به عنوان یک وظیفه اجباری نگاه کنید، سعی کنید به آن به عنوان یک فرصت برای یادگیری و رشد نگاه کنید.
- مقابله با ترس از شکست: به یاد داشته باشید که هیچ‌کس کامل نیست و اشتباه کردن بخشی از فرآیند یادگیری است. از اشتباهات خود درس بگیرید و به مسیر خود ادامه دهید.
- کمک گرفتن از دیگران: در صورت نیاز، از دوستان، خانواده یا یک مشاور کمک بگیرید. آن‌ها می‌توانند به شما در غلبه بر اهمال کاری کمک کنند.
روش‌های درمان اهمال کاری: رویکردهای تخصصی
در برخی موارد، اهمال کاری می‌تواند ناشی از مشکلات عمیق‌تر روانی مانند اضطراب یا افسردگی باشد. در این صورت، روش‌های درمان اهمال کاری تخصصی‌تر مانند روان‌درمانی یا دارو درمانی ممکن است لازم باشد.
بهترین درمان اهمال کاری: راهکاری متناسب با شما
بهترین درمان اهمال کاری، روشی است که با شرایط و نیازهای شما سازگار باشد. ممکن است ترکیبی از روش‌های مختلف برای شما موثرتر باشد. مهم‌ترین نکته این است که اراده کنید و برای غلبه بر اهمال کاری تلاش کنید. با پشتکار و صبر، می‌توانید بر این مشکل غلبه کنید و به موفقیت دست یابید.
کلام پایانی
در این مقاله تلاش کردم تا درباره اهمال کاری، انواع آن و روش درمان اهمال کاری با شما صحبت کنم. امیدوارم اطلاعات ارائه شده برای شما مفید بوده باشد. چنانچه قصد یادگیری بیشتر در حوزه درمان اهمال کاری دارید، پیشنهاد می‌کنم حتما صفحه تقویت ذهن ما را مشاهده کنید. حتما اطلاعات بیشتری را به دست خواهید آورد و کلی اتفاقات خوب منتظر شما خواهد بود. در نهایت، به یاد داشته باشید که برای داشتن بهترین درمان اهمال کاری نیازمند مشاوره تخصصی هستید. بدین منظور می‌توانید از خدمات مشاوره‌ای مدرسه ذهن آگاهی نیز بهره‌مند شوید. آماده پاسخگویی سریع به سوالات شما هستیم.
